Rozliczenia w walucie obcej pomiędzy uczestnikami obrotu gospodarczego są zjawiskiem na tyle powszechnym, że warto podjąć problematykę dochodzenia roszczeń wyrażonych w walucie obcej przed polskimi sądami powszechnymi i organami egzekucyjnymi.

Do dnia 24 stycznia 2009 r. w polskim porządku prawnym obowiązywała tzw. zasada walutowości, znajdująca swoje odzwierciedlenie min. w brzmieniu art. 358 § 1 k.c., zgodnie z którym, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, zobowiązania pieniężne na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej mogły być wyrażone tylko w pieniądzu polskim. W wyniku dokonanej nowelizacji Kodeksu cywilnego art. 358 k.c. uzyskał nowe brzmienie: § 1. Jeżeli przedmiotem zobowiązania jest suma pieniężna wyrażona w walucie obcej, dłużnik może spełnić świadczenie w walucie polskiej, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe będące źródłem zobowiązania lub czynność prawna zastrzega spełnienie świadczenia w walucie obcej. § 2. Wartość waluty obcej określa się według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia wymagalności roszczenia, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna stanowi inaczej. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia w walucie polskiej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia, w którym zapłata jest dokonana.

Zmiany wprowadzone w 2009 roku niewątpliwie umożliwiły dochodzenie przed sądami powszechnymi roszczeń wyrażonych w walutach obcych. Należy jednak zauważyć, że wymagania procedury sądowej nie nadążyły w pełni za tymi uregulowaniami. Dotyczy to min. kwestii związanych z oznaczaniem wartości przedmiotu sporu, od której uzależniona jest właściwość sądu (rejonowego lub okręgowego). Z tego względu, wnosząc pozew o zapłatę kwoty określonej w walucie obcej, należy wskazać wartość przedmiotu sporu w pieniądzu polskim. Brak oznaczenia wartości przedmiotu sporu w polskich złotych jest brakiem formalnym (usuwalnym na wezwanie sądu), który uniemożliwia nadanie sprawie dalszego biegu.

Warto zwrócić także uwagę na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 2008 r. sygn. akt. V CZ 49/08. Zgodnie z tym orzeczeniem, powód, wnosząc o zasądzenie sumy wyrażonej w walucie obcej obowiązany jest - zgodnie z art. 19 § 2 k.p.c. - oznaczyć w pozwie kwotą pieniężną wartość przedmiotu sporu. Reguła wyrażona w art. 19 § 1 k.p.c. odnosi się bowiem tylko do roszczeń określonych w kwocie wyrażonej w pieniądzu polskim. Dla określenia wartości przedmiotu sporu lub wartości zaskarżenia (a w konsekwencji także wysokości opłaty sądowej) w sprawie o roszczenie pieniężne wyrażone w walucie obcej miarodajny jest kurs tej waluty z dnia wniesienia pozwu.

Zasądzenie roszczenia w walucie obcej nie oznacza, że jego egzekucja będzie się odbywała w tej walucie. Sąd nadając orzeczeniu klauzulę wykonalności zastosuje § 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 6 sierpnia 2014 r. w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności i do standardowego jej brzmienia doda następujące sformułowanie: Sąd / Referendarz sądowy zobowiązuje komornika do przeliczenia świadczenia pieniężnego wyrażonego w walucie obcej na walutę polską według średniego kursu waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na dzień sporządzenia planu podziału, a jeżeli planu nie sporządza się – na dzień wypłaty kwoty wierzycielowi.

Autor: Przemysław Jamróz