Skutki prawne i podatkowe powierniczego przelewu wierzytelności

Powierniczy przelew wierzytelności wydaje się w ostatnich latach dorównywać popularnością klasycznemu zleceniu dochodzenia roszczeń. Z punktu widzenia wierzycieli decydujących się na taką właśnie formę współpracy z formą windykacyjną jest rozwiązaniem dość wygodnym. Jednak przed podjęciem decyzji o zawarciu umowy powierniczego przelewu należy dokładnie przeanalizować postanowienia umowy zawieranej z firmą windykacyjną, co pozwoli uniknąć późniejszych nieporozumień

 

Po pierwsze, nie należy dawać wiary tym, którzy zapewniają, że powierniczy przelew wierzytelności na gruncie przepisów podatkowych wywołuje takie same skutki jak odpłatne zbycie wierzytelności na podstawie art. 509 k.c. Powierniczy przelew wierzytelności nie jest traktowany przez organy podatkowe jako odpłatne zbycie wierzytelności. W interpretacji sygn. IBPP2/443-125/09/ICz z dnia 30.04.2009 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach zawarł obszerne wyjaśnienia dotyczące charakteru umów powierniczych oraz zaznaczył, że firma windykacyjna nabywająca wierzytelności na podstawie umowy określanej potocznie mianem „przelewu powierniczego”, nie przejmuje ryzyka niewypłacalności dłużnika, chociaż działa w imieniu własnym. Dlatego istotą omawianej czynności prawnej nie jest sprzedaż wierzytelności (powiększenie majątku cesjonariusza o wartość przelanej wierzytelności), lecz odpłatne świadczenie usługi ściągania długów oraz ewentualnie pośrednictwo w obrocie wierzytelnościami. Omawiana usługa przyjmuje formę przelewu wierzytelności wyłącznie dla potrzeb prawa procesowego ponieważ większość firm windykacyjnych nie ma statusu kancelarii adwokackich lub radcowskich i z tego powodu nie może reprezentować wierzyciela przed sądem. Po nabyciu wierzytelności firma windykacyjna może występować przeciwko dłużnikowi jako wierzyciel, a więc strona postępowania cywilnoprawnego. W praktyce przelew powierniczy nie jest niczym innym, jak zleceniem windykacji należności, z przeniesieniem na windykatora praw przysługujących wierzycielowi. Opisana powyżej kwalifikacja umów powierniczego przelewu wierzytelności nie przysparza więc wierzycielowi na gruncie przepisów podatkowych żadnych korzyści w chwili zawarcia takiej umowy.

Zawierając umowę powierniczego przelewu wierzytelności należy zwrócić uwagę w szczególności na te jej postanowienia, które zobowiązują wierzyciela do zwrotu kosztów poniesionych przez firmę windykacyjną w przypadku, gdy nie uda się jej wyegzekwować wierzytelności od dłużnika. Zdarzają się bowiem przypadki obciążania wierzycieli wszystkimi kosztami poniesionymi przez firmę windykacyjną działającą w oparciu o powierniczy przelew wierzytelności, w tym także kosztami zastępstwa procesowego. Takie rozwiązanie nie będzie dla wierzyciela korzystne, gdyż w całości obciąża go ryzykiem niewypłacalności dłużnika. Może więc ostatecznie ponieść koszty, których nie poniósłby nawet w sytuacji zlecenia dochodzenia roszczeń kancelarii adwokackiej lub radcowskiej. Wystarczy bowiem, że firma windykacyjna rozdrobni wierzytelność w celu uzyskania od dłużnika wielokrotności kosztów zastępstwa procesowego a następnie – po bezskutecznej egzekucji – zażąda ich zapłaty przez wierzyciela. Oczywiście zdecydowana większość firm działających w oparciu o przelew powierniczy nie stosuje tego typu praktyk, jednak trafiają się nadal podmioty żerujące na naiwności wierzycieli.

Wierzyciel może być także rozczarowany, gdy po zawarciu umowy przelewu powierniczego wierzytelność będzie przez dłużnika zaspokajana w niewielkich ratach (płaconych dobrowolnie lub egzekwowanych w toku postępowania egzekucyjnego). Niektóre z firm windykacyjnych nie ustalają swojego wynagrodzenia jako określony procent od wyegzekwowanej wierzytelności lecz oferują zaspokojenie się wyłącznie (lub także) z odsetek za opóźnienie wyegzekwowanych od dłużnika. Problem może się pojawić wtedy, gdy dłużnik będzie spłacał kwoty, których wysokość będzie niższa lub równa naliczanym odsetkom za opóźnienie. Ponieważ umowy przelewu wierzytelności co do zasady nie określają sposobu rozliczania wpłat dokonywanych przez dłużnika, wpłaty takie są księgowane w pierwszej kolejności na odsetki i inne należności uboczne. A to z kolei oznacza, że wszystkie kwoty egzekwowane od dłużnika przypadać będą firmie windykacyjnej.

Ostatnia uwaga dotyczy kwestii cesji zwrotnej. Większość umów powierniczego przelewu wierzytelności przewiduje możliwość zwrotnego przelewu wierzytelności na wierzyciela pierwotnego w sytuacji, gdy firma windykacyjna nie odzyska całości lub części wierzytelności. Problem może się pojawić wtedy, gdy przedmiotem cesji zwrotnej będzie wierzytelność stwierdzona tytułem wykonawczym uzyskanym przez firmę windykacyjną. W tytule wykonawczym jako wierzyciel wskazana będzie właśnie firma windykacyjna. Natomiast zgodnie z 788 § 1 kpc, jeżeli uprawnienie lub obowiązek po powstaniu tytułu egzekucyjnego lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu przeszły na inną osobę, sąd nada klauzulę wykonalności na rzecz lub przeciwko tej osobie, gdy przejście to będzie wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym. Gdy wierzyciel pierwotny będzie miał zamiar wszcząć kolejną egzekucję wobec dłużnika, natomiast cesja zwrotna nie zostanie stwierdzona umową z podpisem urzędowo (notarialnie) poświadczonym, wierzyciel pierwotny nie będzie miał możliwości uzyskania klauzuli wykonalności przeciwko dłużnikowi. Należy więc zadbać o to, aby w umowie powierniczego przelewu wierzytelności kwestia formy dokonania cesji zwrotnej została odpowiednio uregulowana.

Autor: Przemysław Jamróz

Eksport do PDFEksport do HTML    Data dodania: 2014-12-23 (Ostatnia zmiana: 2014-12-23)

Dodaj swój komentarz do tego wpisu

Imię i nazwisko (*):
Adres e-mail (*):
Email nie będzie wyświetlany na stronie
Treść komentarza (*):
Przepisz kod (*): Captcha
Powrót

Komentarze

Szukaj firm windykacyjnych
Nazwa firmy:
Kwota windykacji:
Obszar geograficzny:

Kalkulatory

Kwota:



Okres "od":


Okres "do":




Wybrane wpisy z bazy firm
Mamy ponad 25-letnie doświadczenie w windykacji. Prowadzimy: - postępowania polubowne i sądowe - nadzór nad egzekucją komorniczą - ustalenia majątkowe - pieczątkę prewencyjna

Zasięg działania: Polska
Firma windykacyjna posiadająca kilkunastoletnie doświadczenie w procesach windykacyjnych na szczeblu polubownym, sądowym oraz komorniczym. Pomagamy odzyskiwać należności szybko i profesjonalnie.

Zasięg działania: Europa