Częstym problem, z którym spotykają się wierzyciele jest zbieg egzekucji sądowej z administracyjną. Sytuacja taka ma miejsce gdy dwa organy egzekucyjne egzekwujące różnego rodzaju wierzytelności dokonują zajęcia tych samych składników majątkowych dłużnika.

Jak wiemy, wszelkie organy są obowiązane do udzielenia informacji o składnikach majątkowych dłużnika na żądanie organu egzekucyjnego bądź komornika sądowego. W przypadku gdy komornik dokonuje zajęcia rachunku bankowego a wcześniej już organ egzekucyjny wystąpił z wnioskiem o zajęcie takiego rachunku, bank zobowiązany jest do udzielenia informacji o dokonaniu wcześniejszego zajęcia. Wówczas sprawa musi trafić do sądu w którego okręgu działa dłużnik, skąd ma przyjść postanowienie o wyznaczeniu organu odpowiedniego do dalszego prowadzenia egzekucji.

Zbieg egzekucji powoduje problemy z kilku powodów:

• Wierzyciel ma informacje, że istnieją inne zobowiązania dłużnika, które mogą mieć charakter uprzywilejowany, a to z kolei oznacza, że nie powinien oczekiwać zbyt szybkiego odzyskania należności od dłużnika.
• Wierzyciel obawia się, że sprawa zostanie przekazana organowi administracyjnemu. Ten jak wiemy nie działa, jak komornik sądowy, jako quasi-przedsiębiorca i nie uzyskuje gratyfikacji w związku z przeprowadzeniem postępowania.
• Egzekucja sądowa prowadzona jest zgodnie ze zmienionymi w ostatnim czasie zmianami w KPC, m.in. prawem do wyboru dowolnego komornika, prawem zabezpieczenia przed przystąpieniem do czynności egzekucyjnych. Wierzyciel zaplanował już wcześniej oraz poniósł wydatki związane z przeprowadzeniem egzekucji.
• Zbieg egzekucji powoduje wstrzymanie wszelkich czynności egzekucyjnych, a to daje możliwość upłynnienia składników majątkowych przez niektórych dłużników.

Przepisy dotyczące sytuacji zbiegu egzekucji znajdziemy przede wszystkim w kpc (art. 773 i nast.) oraz art. 62 ustawy o egzekucji w administracji.
Art. 62. W przypadku zbiegu egzekucji administracyjnej i egzekucji sądowej do tej samej nieruchomości, rzeczy albo prawa majątkowego lub niemajątkowego, organ egzekucyjny wstrzymuje czynności egzekucyjne na wniosek wierzyciela, zobowiązanego lub z urzędu i przekazuje akta egzekucji administracyjnej sądowi rejonowemu zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego.

Przepis Art. 773 kpc, będący jednocześnie powtórzeniem art. 62 precyzuje jednak trochę więcej następstw zbiegu egzekucji, m.in. czas w jakim sąd powinien rozstrzygnąć o tym, który organ jest właściwy do dalszego prowadzenia egzekucji „Sąd wydaje postanowienie w terminie 14 dni, biorąc pod uwagę stan każdego z postępowań egzekucyjnych, a jeżeli są one w równym stopniu zaawansowane, wysokość egzekwowanych należności i kolejność ich zaspokojenia. Równocześnie sąd postanawia, jakie już dokonane czynności egzekucyjne pozostają w mocy.”

Przepis kpc dodatkowo zaleca aby sąd badając spór kompetencyjny brał pod uwagę również zaangażowanie w każdą z egzekucji. Dość enigmatyczne sformułowanie może jednak stwarzać już pewne problemy, dla jednego z wierzycieli zaawansowaniem egzekucji będzie ilość zapytań, zajęć rachunków bankowych, dla innego zaś przystąpienie do egzekucji z nieruchomości, która co bądź jest dość kosztowna i trudna, szczególnie w czasach, gdy nieruchomości nie są zbyt chodliwym towarem a znalezienie potencjalnego, zainteresowanego kupca to czasami proces który może trwać miesiącami.

W przypadku zbiegu takich samych egzekucji organem właściwym do dalszego prowadzenia egzekucji powinien być ten organ (komornik), który wcześniej wszczął egzekucję w stosunku do dłużnika. W przypadku zbiegu egzekucji sądowej z administracyjną przepisy nie regulują konkretnie jakie kryteria mają decydować o przyznaniu dalszego prawa do prowadzenia egzekucji organowi administracyjnemu lub sądowemu. Z zasady jednak istotne jest to, że egzekucje które się zbiegły i co do których sąd orzekł, który organ ma być kompetentny do dalszego prowadzenia egzekucji prowadzi obie egzekucje jako jedną.

Do niedawna problemem była kwestia tego, czy zbieg egzekucji co do jednego przedmiotu powoduje przekazanie dalszej egzekucji do jednego organu lecz tylko w stosunku do przedmiotu co do którego nastąpił zbieg. (por. uchwała z 24 lutego 2010 r., III CZP 133/09, LEX Nr 558105; Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z dnia 12 grudnia 2007 r., I SA/Lu 431/07, LEX Nr 500987.)

„Celem takiego rozwiązania dalszego prowadzenia egzekucji była chęć usprawnienia postępowania, jednak wydaje się, iż wbrew woli ustawodawcy efekt będzie odwrotny do oczekiwań. Nie można bowiem wykluczyć, że w toku postępowań, na skutek nowych zajęć, pojawią się kolejne zbiegi, które będą musiały być każdorazowo rozstrzygane przez sąd.” Paweł Bieżuński „Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do zmian wprowadzonych ustawą z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw.”

„W literaturze przyjmuje się, że podział sumy uzyskanej z egzekucji, choć odbywa się w ramach postępowania egzekucyjnego, nie jest egzekucją, co powoduje że zbieg egzekucji nie może nastąpić na etapie postępowania o podział sumy uzyskanej z egzekucji. Należy też opowiedzieć się za niedopuszczalnością kierowania kolejnej egzekucji do sumy uzyskanej z przeprowadzonej już egzekucji” Andrzej Jakubecki (red.), Joanna Bodio, Tomasz Demendecki, Olimpia Marcewicz, Przemysław Telenga, Mariusz P. Wójcik „Komentarz aktualizowany Kodeksu postępowania cywilnego”

Wierzycielowi przysługuje jednak prawo do zakwestionowania postanowienia sądu o wyznaczeniu organu kompetentnego do dalszego prowadzenia egzekucji. Kwestią ciekawą jest dodatkowo kwestia mocy wiążącej poszczególnych wniosków egzekucyjnych. (Uchwała SN III CZP 1/13 z 8 marca 2013).