Prawomocny wyrok sądu oraz prawomocne: nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym i nakaz zapłaty w postępowaniu uproszczonym stanowią tytuł egzekucyjny. W celu przeprowadzenia egzekucji konieczne jest nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności a więc uzyskanie tytułu wykonawczego.

Klauzulę wykonalności nadaje sąd, który wydał wyrok lub nakaz zapłaty, na wniosek wierzyciela. Od wniosku pobierana jest opłata kancelaryjna. Do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności należy dołączyć tytuł egzekucyjny, jeżeli tytuł ten nie pochodzi od sądu, do którego skierowany jest wniosek o nadanie klauzuli. Jeżeli sąd nadający klauzulę wydał również tytuł egzekucyjny to wówczas sąd klauzulę umieszcza na wypisie orzeczenia stanowiącego tytuł egzekucyjny. W innych przypadkach klauzula wykonalności ma formę postanowienia lub w przypadku ugody zawartej przed sądem lub innym organem klauzulę umieszcza się na odpisie protokołu zawierającego treść ugody.

Sąd przed nadaniem klauzuli wykonalności bada czy tytuł egzekucyjny, przedstawiony przez wierzyciela, daję podstawę wykonania w drodze egzekucji. Klauzula wykonalności może być nadana tylko tytułowi egzekucyjnemu, z którego wynika obowiązek spełnienia świadczenia, w którym występuje wierzyciel i dłużnik. Klauzulę wykonalności nadaję się przeciwko osobie wymienionej w tytule egzekucyjnym.

Jeżeli dłużnik pozostaje w związku małżeńskim, w celu egzekucji z majątku wspólnego małżeństwa, konieczne jest uzyskanie klauzuli wykonalności także przeciwko współmałżonkowi. Odpowiedzialność współmałżonka ogranicza się do majątku objętego wspólnością majątkową. Sąd w uzasadnionych przypadkach, na wniosek małżonka dłużnika, orzeka o ograniczeniu lub wyłączeniu możliwości zaspokojenia z majątku wspólnego (np. w przypadku istnienia rozdzielności majątkowej małżonków lub gdy uzna że zaspokojenie z majątku wspólnego byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego).

Nadanie klauzuli wykonalności konieczne jest również w sytuacji gdy prawa wierzyciela lub obowiązki dłużnika wynikające z tytułu egzekucyjnego przeszły na inną osobę. Przejęcie praw lub obowiązków musi być stwierdzone odpowiednimi dokumentami (np. wyrok lub dokumenty prywatne z notarialnie poświadczonymi podpisami). W przypadku przelewu wierzytelności istotne jest uzyskanie przez cesjonariusza klauzuli wykonalności w miejsce zbywcy. Aby cesjonariusz (nabywca) mógł uzyskać tytuł wykonawczy na swoją rzecz warunkiem koniecznym jest dokonanie cesji (przelewu wierzytelności) przed uzyskaniem klauzuli wykonalności przez cedenta (zbywcę). W przypadku przelewu wierzytelności, nie ma możliwości uchylenia klauzuli wykonalności nadanej na rzecz pierwotnego wierzyciela i nadania ponownie klauzuli wykonalności ale na rzecz innej osoby która stała się wierzycielem.

Na postanowienie sądu dotyczącego nadania klauzuli lub odmowy nadania klauzuli wykonalności przysługuje zażalenie. Dla wierzyciela termin wniesienia zażalenia biegnie od daty wydania mu tytułu wykonawczego lub postanowienia odmownego. Dla dłużnika termin wniesienia zażalenia biegnie od daty doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji.