Skrócenie formalnych etapów postępowania sądowego, dwukrotne podwyższenie limitu wartości przedmiotu sporu w trybie uproszczonym i rozstrzyganie spraw przedsiębiorców w postępowaniu grupowym. To najważniejsze zmiany, które ułatwią firmom dochodzenie własnych należności na drodze sądowej. Wszystko za sprawą nowych regulacji zawartych w pakiecie wierzycielskim, które weszły w życie 1 czerwca.
Zapisy mają pomóc wierzycielom odzyskać od dłużników swoje pieniądze. A z tym problemem boryka się znaczna część przedsiębiorców. Jak wynika z badania "Portfel należności polskich przedsiębiorstw" realizowanego przez Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej i Konferencję Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce, 81 proc. firm ma kłopoty z terminowym uzyskaniem zapłaty od swoich kontrahentów. Remedium na niesolidnego klienta i uciążliwe odzyskiwanie należności ma być wspomniany pakiet wierzycielski autorstwa wicepremiera Mateusza Morawieckiego. Część zapisów programu #100zmianDlaFirm weszło w życie już 1 czerwca 2017 roku. Wśród zmian legislacyjnych znajdują się przede wszystkim usprawnienia w postępowaniach sądowych.
– Systematycznie rośnie liczba spraw, które wpływają do sądów. Z danych Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że w 2015 r. na wokandę trafiło ogółem około 6,5 mln spraw cywilnych. W sądach okręgowych 41 proc. spraw gospodarczych trwało dłużej niż rok. Przeszło 25 proc. takich spraw trwa dłużej niż dwa lata. W 10 proc. przypadków sprawy, które rozpoczęły się w 2015 roku trwają do dzisiaj – zauważa Konrad Siekierka, radca prawny z kancelarii prawnej Via Lex.
Dlatego prawnicy pozytywnie oceniają skrócenie pierwszych, formalnych etapów postępowania sądowego, w których występuje wielu poszkodowanych. – Już teraz możemy powiedzieć, że dzięki temu zapisowi sąd zajmie się meritum sprawy w ciągu kilku, a nie jak dotychczas kilkunastu miesięcy. Kluczowe zmiany zajdą również w postępowaniach grupowych. Do tej pory dostępne były one dla konsumentów. Po wejściu w życiu części zapisów w ramach pakietu wierzycielskiego, roszczeń w tym trybie będą mogli dochodzić też przedsiębiorcy. Aby jednak postępowania grupowe były sprawne, potrzebne jest również odpowiednie przygotowanie do tego sędziów. Musimy zdawać sobie sprawę z faktu, że to zdecydowanie bardziej skomplikowana procedura niż indywidualne procesy – dodaje Konrad Siekierka.
Zdaniem prawników, do istotnych ułatwień wynikających z pakietu wierzycielskiego należy również podwyższenie do 20 tys. złotych progu wartości przedmiotu sporu, który sąd rozpozna w postępowaniu uproszczonym. Wcześniej granicą była kwota 10 tys. złotych. Próg ten nie był modyfikowany od 2005 roku.
– Co ważne, zmiany legislacyjne nie wpływają na ustawę o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Oznacza to więc istotne obniżenie opłat. W przypadku roszczenia w wysokości 20 tys. złotych rozpoznawanego na zasadach ogólnych, opłata sądowa wynosi 1 tys. złotych, czyli 5 proc. wartości roszczenia. Jeśli sprawa o tej wartości będzie rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym, powód uiści jedynie opłaty w wysokości 300 złotych – mówi Siekierka.
Nowelizacja ustawy przewiduje również sposób na odnalezienie majątku dłużnika. – Obecnie nie ma instrumentów prawnych, które pozwoliłyby ustalić, czy dłużnik wyzbył się majątku w celu pokrzywdzenia wierzyciela. Często na etapie pozwu poszkodowany przedsiębiorca czy konsument nie dysponuje informacjami właśnie m.in. o ukryciu jego majątku. Dzięki wprowadzanym zapisom, podczas składania komornikowi wykazu, dłużnik będzie musiał dodatkowo uwzględnić składniki majątkowe, których wyzbył się w ciągu minionych pięciu lat – komentuje Jakub Kostecki, prezes Zarządu firmy windykacyjnej Kaczmarski Inkasso.