Światowy rozwój gospodarczy osłabnie: w 2016r. z zaledwie +2.5% wzrostem PKB (w 2015: 2.6%), jak twierdzi Euler Hermes. W zaktualizowanej analizie ryzyka dla poszczególnych krajów w 1kw. 2016 r. zauważa, że ze wzrostem gospodarczym poniżej oczekiwanej normy, czyli na poziomie poniżej 3% mamy do czynienia już 6-sty rok z rzędu, co dotknie większość krajów – zarówno wysokorozwiniętych, jak i rynki wschodzące.

„Ponad 70% światowej gospodarki zwolni lub znajdzie się w recesji w 2016r.” - zauważa Ludovic Subran, główny ekonomista w Euler Hermes. „Chiny, Arabia Saudyjska, Turcja, USA oraz Wielka Brytania odnotują przygaszony wzrost. Argentyna, Brazylia oraz Rosja pozostaną na minusie”.

Za głównych winowajców można uznać 5 tak zwanych "Fiask Globalnej Gospodarki":

1. Anemiczne obroty handlowe. Handel globalny skurczy się ponownie w 2016r. i zanotuje 2% spadek wartości po odnotowaniu -10% wyniku w 2015. Liczba i rekordowa wartość transgranicznych fuzji i przejęć zrealizowanych do chwili obecnej sugerować może skromnie ożywienie przepływów inwestycyjnych. Przepływy kapitałowe są jednak nadal rozchwiane.

“Dzisiaj wyzwaniem stojącym przed światową gospodarką są wzrosty i spadki przepływów kapitałowych, które to powodują chaos walutowy oraz zawirowania wśród spółek operujących na rynkach wschodzących", stwierdził Subran.

2. Płynność, której poziom i tak jest wysoki, powinna wzrosnąć +6% w tym roku, podczas gdy polityka monetarna staje się mniej rozbieżna niż w przeszłości. Ich oddziaływanie na gospodarkę realną pozostaje jednak ograniczone, co stwarza problemy dla branż cechujących się wysokim poziomem zadłużenia i słabymi obrotami, np. branży surowców oraz maszyn.

“Centra płynności mają charakter lokalny, występują przykładowo w Europie, natomiast na rynkach wschodzących są rzadkie – tam związane są w szczególności z kredytowaniem spółek", zauważa Subran.

W rezultacie, w 2016 r. powróci ryzyko braku zapłaty. Po sześciu kolejnych latach spadków, globalna liczba upadłości wzrośnie w tym roku o +2%, głównie z powodu zawirowań w gospodarkach wschodzących.

3. Ropa jest albo za droga albo za tania. W związku z dłuższym utrzymywaniem się niskich cen ropy zaczynają być dostrzegalne negatywne tego skutki. Kraje, których przychody znacząco opierają się na eksporcie ropy zwykle bywały rozrzutne kiedy ceny za baryłkę osiągała rekordowe poziomy. Lista takich krajów obejmuje kraje Zatoki Perskiej oraz Arabię Saudyjską, a także Angolę, Azerbejdżan, Gwineę Równikową, Gabon czy Wenezuelę. Jeżeli rządy tych krajów będą dalej prowadzić politykę cięć subsydiów lub podwyżek podatków mających na celu zrekompensowanie spadku przychodów dojść może do eskalacji napięć społecznych.

4. Politykę publiczną cechuje niezdecydowanie oraz brak koordynacji, co stoi na przeszkodzie potrzebnym bodźcom zachęcającym do inwestowania. Mimo że rygorystyczna konsolidacja fiskalna oraz eliminacja zadłużenia nie prześladują europejskich gospodarek w takim samym stopniu jak wcześniej, tempo zmian nie jest wystarczające, by pobudzić wzrost. Jednocześnie, rynki wschodzące odczuwają 'zaciskania pasa', które miało ograniczyć deficyt publiczny. W niektórych krajach, takich jak Chiny, Indie czy Turcja, utrzymanie wysokiego poziomu wydatków publicznych przyczynia się do wzrostu, ale i rosnącego zadłużenia.

5. W ostatnich latach pojawia się coraz więcej niespodzianek. Euler Hermes przypomina kilka możliwych oraz potencjalnie destrukcyjnych zjawisk.

• Kontrola kapitału już została wprowadzona w wielu krajach w celu ograniczenia wahań wartości waluty i zapobiegania odpływom kapitału. Rządy wywierają presję na handel, płatności oraz dystrybucję zysków. Dobrym przykładem w tej kwestii jest Egipt.
• Po drugie, kalendarz polityczny jest przepełniony w tym roku kluczowymi wyborami oraz referendami, w tym w USA i Wielkiej Brytanii. Komentując ryzyko związane z wyjściem Wielkiej Brytanii z UE, Ana Boata, ekonomistka w Euler Hermes, zauważa: "Uważamy, że Brexit może być kosztowny dla Wielkiej Brytanii. Stawką są straty w eksporcie na poziomie 30 miliardów funtów oraz odpływ prawie 200 miliardów w inwestycjach. W Europie skutki tej decyzji najbardziej odczuć może Irlandia. Niemcy oraz Holandia mogą również znacząco ucierpieć ze względu na wysoki eksport do UK.".
• Ryzyko eskalacji konfliktu na Bliskim Wschodzie pozostaje wysokie. Zaognienie sytuacji może doprowadzić do regionalnych zawirowań i osłabić apetyty inwestorów.

Globalne pogorszenie sytuacji gospodarczej, w połączeniu ze wzmożonymi napięciami geopolitycznymi doprowadziły do zmian w Ratingu Ryzyka Krajów Euler Hermes pod koniec Q1 2016, gdzie najwięcej uwagi poświęcono rynkom wschodzącym.

Dział Badań zapowiedział sześć obniżek ratingu – Brazylii, Hong Kongu, Makao, Singapuru, RPA oraz Tajwanu - oraz cztery podwyżki ratingu: Argentyny, Chorwacji, Dominikany oraz Grecji. Ekspozycja na ryzyko płynące z Chin, uzależnienie od surowców oraz słabe aktualne wyniki są wspólnymi mianownikami zagrożeń w 2016r, wpływającymi na obniżenie ratingu sześciu krajów.

Centra azjatyckie: Kiedy kicha gigant, przeziębione są kraje sąsiedzkie

Podwyższone, krótkoterminowe ryzyko w Hong Kongu, Makao, Singapurze oraz Tajwanie przełożyło się na obniżenie ich ratingu. Centra azjatyckie dotkną w 2016r. niższe obroty handlowe oraz, co ważniejsze, przesunięcie przez Chiny środka ciężkości z produkcji na usługi i powiązane z tym spowolnienie. Subran zauważył, że “utrata możliwości eksportowych doprowadzi do spowolnienia gospodarczego: Hong-Kong oraz Singapur odnotują skromny wzrost (+2%), a Tajwan tylko +0.7%.”

Brazylia: poobijana i posiniaczona

Po stagnacji w 2014 oraz recesji w 2015 (-3.8%) – gdy gospodarka odnotowała najgorsze wyniki od 25 lat – brazylijskie PKB może skurczyć się o dalsze -3.5% w 2016. Inflacja zwalnia, ale i tak pozostanie na wysokim poziomie w 2016r. (powyżej +8%), wpływając tym samym na konsumpcję prywatną (-4% w 2015). Ryzyko braku zapłaty gwałtownie wzrośnie: po +25% wzroście w 2015r., bankructwa korporacyjne mają wzrosnąć w 2016 r o 22%.

RPA: Tęcza za chmurami

W RPA na klimat biznesowy negatywnie wpływają obciążenia strukturalne, prowadzące do konfliktów na linii pracodawca/pracownicy, a także przerwy w dostawie prądu. Trudności polityczne oraz niższe przychody z handlu surowcami – który odpowiada za 14% PKB, hamują rozwój gospodarki. Wzrost w 2016 jest szacowany na zaledwie +1%. Susza pogarsza sytuację, osłabiając jeszcze bardziej sektor rolnictwa i zmuszając kraj do zwiększania importu produktów żywnościowych.
Cztery podwyższone ratingi są wynikiem poprawy w sferze publicznej oraz pozytywnego wpływu zmian na spółki.

Argentyna: nowy rząd, nowa droga

Pięcioetapowa inicjatywa miała za zadanie wprowadzić gospodarkę z powrotem na właściwe tory oraz pobudzić wzrost gospodarczy do 2017r. (+0.6%). Inicjatywa zakłada między innymi rozluźnienie kontroli kapitału, lepszy dostęp do międzynarodowych rynków kapitałowych po korzystnym rozwiązaniu konfliktu z zewnętrznymi wierzycielami, odpowiedzialną politykę gospodarczą z jasnymi celami oraz dokonanie przeglądu działania narodowego instytutu statystycznego.

Grecja: rozluźnione wypływy kapitału

W 2015 r., pomimo recesji (-0.3%) dokonano rekapitalizacji czterech dużych banków greckich oraz poluźniono kontrolę kapitału. Spółki mogą teraz dokonywać płatności zagranicą o wartości € 250t na dzień na spółkę. Perspektywy wzrostu powinny zacząć się poprawiać w drugiej połowie 2016r. ze względu na dalsze rozluźnianie kontroli kapitału oraz potencjalne działania mające na celu poprawę zdolności obsługi zadłużenia podejmowane przez Komisję Europejską, EBC czy MFW, w zależności od rezultatów stałej analizy.

Chorwacja: powrót dynamiki

Po sześciu kolejnych latach kurczenia się PKB, gospodarka powróciła na drogę wzrostu w 2015r. dzięki lekkiej poprawie popytu w kraju. Euler Hermes oczekuje, że ożywienie będzie stopniowo przyspieszać prowadząc do wzrostu na poziomie +1.8% w 2016 i +2% w 2017. Poziomy te jednak pozostaną dużo niższe niż w szczytowym okresie 2008 roku. Poprawione przepisy gospodarcze są kluczem do dalszego postępu.

Dominikana: Stabilność w działaniu

Nawet podczas spowolnienia wzrostu gospodarki jej wyniki pozostają stabilne: PKB powinno wzrosnąć o +4.9% w 2016. Czynniki makroekonomiczne uległy wzmocnieniu, klimat biznesowy poprawił się, zredukowany został deficyt fiskalny (-6.8% PKB w 2012 vs -0.6% w 2015) i limit zadłużenia zewnętrznego (-2% PKB w 2015). Kraj jest dobrym przykładem gospodarki czerpiącej korzyści z silnej pozycji USA oraz niskich cen energii.

Kraje z podwyższonym ratingiem:

• Dominikana C2 > B2
• Chorwacja C4 > C3
• Grecja C4 > C3
• Argentyna D4 > C4

Kraje z obniżonym ratingiem:

• Singapur AA1 > AA2
• Hong Kong A1 > A2
• Tajwan A1 > A2
• Makao A1 > BB2
• RPA BB2 > B2
• Brazylia B3 > C3

Podsumowanie metodologii oceny ryzyka Euler Hermes

Ocena ogólnego ryzyka jest połączeniem ratingu średniookresowego (Country Grade) oraz krótkookresowego (Country Risk Level).
Rating Średniookresowy (Country Grade) mierzy nierówności ekonomiczne, jakość otoczenia biznesowego oraz prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka politycznego. Wykorzystywana jest sześciopoziomowa skala od AA do D, gdzie AA oznacza najniższy poziom ryzyka, a D najwyższy poziom ryzyka. Rating średniookresowy opiera się na trzech ocenach:

• Rating Makroekonomiczny (ME) bazuje na analizie struktury gospodarki, polityki monetarnej i budżetowej, zadłużenia, bilansu zewnętrznego, stabilności systemu bankowego oraz zdolności do skutecznego reagowania na (pojawiające się) słabości;
• Strukturalny Rating Środowiska Biznesowego (SBE) ocenia postrzeganie krajobrazu ustawodawczego i prawnego, kontrolę korupcji i względną łatwość prowadzenia biznesu, oraz
• Rating Ryzyka Politycznego (P), który bazuje na analizie mechanizmów transferu oraz konsolidacji władzy, skuteczności działań politycznych, niezależności instytucji, spójności społecznej i stosunków międzynarodowych.

Rating Krótkoterminowy (Country Risk Level) identyfikuje zagrożenia występujące w krótszej perspektywie czasowej, koncentrując się na wynikach gospodarczych w następnych 6-12 miesiącach oraz wskaźnikach makroekonomicznych, które mogą sygnalizować nieuchronny kryzys finansowy będący konsekwencją zaburzenia przepływów finansowych. Wyrażany jest za pomocą czteropoziomowej skali od 1 do 4, gdzie 1 oznacza najniższy, a 4 najwyższy poziom ryzyka. Cztery poziomy ryzyka są też nazywane ryzykiem niskim, średnim, wrażliwym lub wysokim na Mapie ryzyka krajów Euler Hermes Rating Krótkookresowy jest wypadkową dwóch wskaźników:

• Wskaźnik Przepływów Finansowych (FFI), miara krótkoterminowego ryzyka finansowania dla gospodarki, które może oddziaływać na zapłatę należności w rozliczeniach między spółkami; oraz
• Wskaźnik Ryzyka Cyklicznego (CRI), który mierzy krótkoterminowe zaburzenia popytu. Obejmuje też prognozy makroekonomiczne i dotyczące niewypłacalności przygotowane przez Euler Hermes.

Łącznie, te pięć wymiarów ryzyka składa się na metodologię oceny ryzyka krajów stosowaną przez Euler Hermes do określania ryzyka braku uregulowania należności przez spółkę w danym kraju - co jest czynnikiem branym pod uwagę przez podmioty podczas podejmowania strategicznych decyzji.