Zaległości płatnicze nie są specyfiką tylko naszego kraju. W mniejszym lub większym stopniu odczuwalne są niemal we wszystkich krajach. Przedstawiamy raport „Barometr płatności na świecie 2015”.

Raport przygotowany przez międzynarodową wywiadownię gospodarczą Bisnode D&B Polska pokazuje, że w Europie najdłużej, powyżej 90 dni czeka się w Grecji, Portugalii i w Polsce. Najlepszymi płatnikami są przedsiębiorcy z Danii i Niemiec. Nieznacznie gorzej jest w krajach Beneluksu, Turcji i na Węgrzech. Pod względem moralności płatniczej sytuacja w Azji jest mocno zróżnicowana. Istnieje bowiem przepaść w terminowości regulowania swoich zobowiązań pomiędzy Tajwanem a Chinami, Hong Kongiem czy Filipinami. Tutaj zaledwie 2 proc. faktur płaconych jest w terminie. W Ameryce Północnej i Środkowej sytuacja pod względem moralności płatniczej w ostatnim roku ustabilizowała się.

1. Europa

• a. W Europie na czas płaci się 37,6 proc. faktur, w Polsce 44 proc.
• b. Najgorzej płaci się w Portugalii zaledwie 17,4 proc. faktur płaconych jest na czas.
• c. Najdłużej na zapłatę czekamy współpracując z Grekami. Blisko 20 proc. faktur opóźnianych jest powyżej 90 dni, w Polsce opóźnienie takie ma blisko 10 proc. faktur i jest to trzeci najgorszy wynik w Europie, zaraz po Portugalii, gdzie powyżej 90 dni płaconych jest 12,4 proc. zobowiązań.
• d. Najlepszymi płatnikami w Europie są Duńczycy. W Danii 90,4 proc. faktur płaconych jest w terminie. Nieznacznie gorzej pod tym względem jest w Niemczech.

2. Azja

• a. W Chinach na czas płaconych jest 29,8 proc. faktur, w porównaniu do roku ubiegłego stanowi to spadek moralności płatniczej o 2,5 proc.
• b. Najgorszym płatnikiem na świecie są przedsiębiorcy w Filipin. Tutaj w terminie płaci się 2 proc. faktur. 40 proc. ma opóźnienia powyżej 90 dni, w tym powyżej 120 dni 32,5 proc.
• c. Na przeciwległym końcu pod względem płatności znajduje się Tajwan, gdzie w terminie płaci się odpowiednio: 75,8 proc. faktur.

3. Ameryka Północna i Środkowa

• a. Niewielką poprawę moralności płatniczej odnotowano we wszystkich krajach Ameryki.
• b. W USA odnotowano poprawę moralności płatniczej z 53,4 proc. w 2013 roku do 54,2 w 2014 roku.
• c. W Kanadzie analogicznie z 43,9 proc. do 44,3 proc., a w Meksyku 56,9 proc. do 56,6 proc.

Azja

Pod względem moralności płatniczej sytuacja w Azji jest mocno zróżnicowana. Z jednej strony Tajwan, gdzie ponad 75,8 proc. faktur płaconych jest w terminie. Z drugiej strony Hong Kong i Chiny, w których blisko, co trzecia płatności dokonywana jest w terminie. Niechlubnym rekordzistą w zestawieniu są przedsiębiorcy z Filipin, którzy są najgorszymi płatnikami nie tlko wśród krajów azjatyckich, lecz na całym świecie. Na Filipinach w terminie płaci się zaledwie 2 proc. faktur. 40 proc. ma opóźnienia powyżej 90 dni, w tym powyżej 120 dni 32,5 proc.

W ciągu ostatnich 10 lat gospodarka Tajwanu utrzymywała stały wzrost wynikający głównie z dobrej koniunktury handlu zagranicznego. Skuteczne działania rządu pozwoliły przedsiębiorcom z Tajwanu przejść suchą nogą przez skutki światowego kryzysu. Sukces ten należy przypisać doskonałym relacjom gospodarczym z Chinami oraz wymianie handlowej z Europą i Stanami Zjednoczonymi. Jednak w ostatnich latach wraz ze spadkiem zagranicznego handlu, gospodarka Tajwanu rośnie w tempie znacznie wolniejszym od oczekiwań - od 3 do 4 proc.

Niezależnie od wszystkiego przedsiębiorcy z Tajwanu są najlepszymi płatnikami w całej Azji. Ponad 75 proc. faktur płaconych jest na czas. W porównaniu do roku ubiegłego nastąpił wzrost o kolejny 1 proc., a w stosunku do 2007 roku o blisko 10 proc. Zaledwie 21,4 proc. ma opóźnienia do 30 dni. Pozostałe 2,8 proc. płaconych jest powyżej miesiąca. Co ciekawe na Tajwanie najgorszą moralnością płatniczą odznaczają się przedsiębiorstwa duże, zatrudniające powyżej 250 osób i te działające w branży usługowej i produkcyjnej. To nie jest dobrym prognostykiem na przyszłość bowiem sektor produkcyjny, a przede wszystkim usługowy stanowi główną siłę napędzającą rozwój gospodarczy Tajwanu. Przez ostatnie 50 lat rząd i sektor prywatny ściśle współpracowały ze sobą na rzecz poprawy konkurencyjności w tych sektorach oraz zapewnienia stałego wzrostu gospodarczego.

Wśród tych największych firm zaledwie 60 proc. faktur płaconych jest na czas, a 37 proc. zobowiązań opłacanych jest w terminie do 30 dni. W wyniku tych starań Tajwan stał się światowym ośrodkiem skupiającym zakłady produkcyjne układów scalonych i monitorów nieteleskopowych oraz potęgą w produkcji towarów opartych na zaawansowanych technologiach. Jednocześnie, każdego roku rośnie liczba turystów odwiedzających Tajwan, wraz z tym znaczenie całego sektora usługowego. Na przeciwległym biegunie znajdują się firmy mikro, małe i średnie oraz te działające w handlu i transporcie. Tutaj blisko 75 proc. płatności dokonywanych jest w terminie.
Rzetelność w regulowaniu swoich zobowiązań finansowych nie powinien dziwić, bowiem kultura i obyczaje mieszkańców Tajwanu skłaniają ich do poszanowania litery prawa. Także samych przedsiębiorców. Obowiązujący na Tajwanie surowy kodeks karny przewiduje surowe kary nawet za najmniejsze przewinienie. Tajwan stanowi wyjątek potwierdzający regułę. Tym samym współpracując z krajami azjatyckimi musimy spodziewać się znacznych opóźnień w płatnościach.

Potwierdzeniem tego są dane z Chin jak również Hong Kongu. Zarówno w pierwszym jak i drugim przypadku niewiele blisko 30 proc. faktur płaconych jest na czas. Zbieżność danych nie jest przypadkowa, bowiem w powszechnej opinii Hong Kong uznawany jest za biznesową bramę dla Chin. Blisko dwie dekady temu Londyn oddał Pekinowi Hong Kong. Pomimo znacznego upływu czasu różnice pomiędzy wyspą a kontynentem nadal są mocno widoczne. W Hong Kongu PKB na głowę mieszkańca należy do najwyższych na świecie, a rekordowe zagęszczenie wieżowców sprawia, że wyspa ta jest nazywany miastem pionowym. Terytorialnie należy do Chińskiej Republiki Ludowej, ale poza polityką zagraniczną i obronną miasto zachowało daleko idącą autonomię. Ma odrębne prawo, walutę i drużyny sportowe, nawet samochody jeżdżą dalej lewą stroną jak za rządów brytyjskich.

Hong Kong uznawany jest za najbardziej rozwinięty biznesowo kraj na świecie. Swoją potęgę buduje na światowym kryzysie w Stanach Zjednoczonych i Europie. Korzysta na bliskości z Chinami. I tak jak za brytyjskich czasów stanowi przyczółek do handlu z Państwem Środka. Jednocześnie stanowiąc centrum finansowe, przez które wpływają do Chin miliardy z całego świata.

CHINY: OGÓLNE ZWYCZAJE PŁATNICZE

W Chinach podobnie jak i na Tajwanie najgorszymi płatnikami są firmy duże. Tutaj zaledwie 26 proc. faktur płaconych jest na czas. W tym miejscu warto podkreślić, że ponad 3,3 proc. faktur opłacanych jest z opóźnieniem ponad 4 miesięcznym. Na przeciwległym biegunie znajdują się mikro i małe przedsiębiorstwa. Najgorszą moralnością płatniczą wykazują się chińskie przedsiębiorstwa budowlane i te z sektora usługowego. Te w terminie płacą zaledwie od 20,8 do 21 proc. swoich zobowiązań. Zebrane i przedstawione w raporcie dane pokazują, że najlepszymi płatnikami się firmy z sektora sprzedaży hurtowej. Podmioty te, w 36,3 proc. regulują swoje zobowiązania na czas. Jest to najwyższy wskaźnik wśród wszystkich zestawionych branż. W odróżnieniu od chińskich hurtowników najdłużej płatność wstrzymują chińskie firmy budowlane. Pomimo poprawy nadal blisko 8,1 proc. zobowiązań płaconych jest w terminie powyżej 120 dni.

Niewiele lepiej jest w zależnym od Chin Hong Kongu. Tutaj podobniej jak w Chinach zaledwie 1/3 proc. faktura płaconych jest na czas. Podobieństw jest znacznie więcej. Bowiem także w Hong Kongu najdłużej na uregulowanie płatności czekamy w sektorze budowlanym i handlu detalicznym. Tutaj procent na czas regulowanych zobowiązań oscyluje w granicy od 18 do 20. Nie wiele lepiej jest w branży transportowej i usług finansowych. Na tym tle najkorzystniej przedstawiają się firmy z szeroko pojętego sektora usług, z wyłączeniem usług finansowych i sprzedaży hurtowej. Nie płacą głównie duże firmy. Te głównie płatność wstrzymują do 30 dni po umówionym terminie. Zaledwie 16 proc. płatności dokonywanych jest na czas. Odsetek nie płaconych faktur spada proporcjonalnie do upływającego czasu.

FILIPINY: OGÓLNE ZWYCZAJE PŁATNICZE

Najgorszym płatnikiem na świecie są przedsiębiorcy z Filipin. Pod względem moralności płatniczej pozostają absolutnymi rekordzistami nie tylko w Azji lecz na całym świecie. Na Filipinach nikt nikomu nie płaci.

W terminie dokonywanych jest zaledwie 2 proc. faktur, a ponad 32 proc. dokonywanych jest powyżej 120 dni. W równym stopniu nie płacą duże firmy jak również i te z sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Dodatkowo należy podkreślić, że w sektorze sprzedaży detalicznej jak również i usługach na czas płaconych jest zaledwie 1 proc. zobowiązań.

Ameryka Północna i Środkowa

W Ameryce Północnej sytuacja pod względem moralności płatniczej, po znacznych zawirowaniach w latach ubiegłych uległa stabilizacji. We wszystkich trzech monitorowanych krajach zaobserwowano nieznaczną poprawę. W USA płatności w terminie wzrosły z 53,4 proc. w 2013 roku do 54,2 w 2014 roku. W Kanadzie analogicznie z 43,9 proc. do 44,3 proc., i w Meksyku 56,9 proc. do 56,6 proc.

Kanada przez lata funkcjonowała w cieniu gospodarki Stanów Zjednoczonych. Rozwoju gospodarczego, chicagowskich drapaczy chmur, motoryzacji, której symbolem stało się Detroit, rozmachu w budowie państwa, niewiarygodnej różnorodności kulturowej i społecznej oraz zdolności do wszelakich przemian. Jednak w 2011 roku po raz pierwszy w nowożytnej historii przeciętny Kanadyjczyk był bogatszy od przeciętnego Amerykanina. Dziś w Kanadzie większość społeczeństwa zarabia lepiej niż w USA. Motor napędzający amerykańską gospodarkę nie jest już tak dobrze naolejony, jak jeszcze kilkanaście lat temu. Klasa średnia zamieszkująca USA nie jest już najlepiej zarabiającą klasą średnią na świecie. Dla amerykańskiej gospodarki gorszym jest, iż tamtejsza middle class przestała się bogacić. Od 2000 roku do 2010 roku średnioroczne dochody przedstawicieli amerykańskiej klasy średniej niemal nie ruszyły z miejsca. Symbolem upadku amerykańskiego przemysłu, stało się Detroit, którego cień kładzie się na pozostałe miasta. Ponad 14 proc. społeczeństwa amerykańskiego żyje poniżej progu ubóstwa.

Kanada: w podziale na wielkość firmy

PKB per capita zarówno w Stanach Zjednoczonych jak również w Kanadzie oscyluje w granicach 53,4 tys. USD. Stopa bezrobocie, w oby dwóch krajach oscyluje w granicach 7 proc. Kanada stale się rozwija, podczas gdy stany Zjednoczone próbują znaleźć wyjście z kryzysu gospodarczego i politycznej nieporadności.

Jednak dobre wyniki makroekonomiczne nie idą w parze z kulturą prowadzenia biznesu. Bowiem to właśnie Kanadyjczycy spośród wszystkich krajów Ameryki Północnej wykazują się najgorszą moralnością płatniczą. Zaledwie 44,3 proc. faktur regulują na czas. Faktem jest, że w porównaniu do 2007 roku notuje się 6 proc. poprawę.

Najszybciej płacą firmy mikro. Te w terminie swoje zobowiązania regulują w 50 proc. Na przeciwległym biegunie znajdują się te największe podmioty, które w terminie regulują 9,5 proc. wszystkich swoich zobowiązań. Jest to najgorszy wynik wśród wszystkich zestawionych krajów Ameryki. Prawdą jest, że te zaległości w blisko 86 proc. są regulowane w terminie nie przekraczającym 30 dni. Warto zaznaczyć, że najlepszymi płatnikami są firmy z branży rolnictwa i leśnictwa. Fakt ten nie dziwi biorąc pod uwagę to, że lwia część Kanady pokryta jest lasami i glebami pod uprawę. W konsekwencji ogromna część przedsiębiorstw działa właśnie w tych branżach. Ogromna konkurencja sprawia, że termin płatności staje się kluczowym kryterium do długo falowej współpracy pomiędzy kontrahentami. Nieznacznie gorzej wygląda sytuacja wśród firm usługowych, także tych z sektora usług finansowych. Na przeciwległym biegunie znajdują się przedsiębiorstwa z branży produkcji przemysłowej, górnictwa i sprzedaży hurtowej.

Poprawa moralności płatniczej, widoczna jest także w USA. Tylko na przestrzeni ostatnich pięciu lat odnotowano ponad 11 proc. wzrost terminowo regulowanych faktur. Sytuacja uległa znaczącej poprawie. Jednak nie powinna napawać optymizmem. Bowiem na koniec 2014 roku, niemal co druga płatność była przeterminowana. W największym stopniu powyżej 30 dni, Warto podkreślić, że 2,6 proc. zobowiązań Amerykanie przetrzymują powyżej czterech miesięcy. Bez wątpienia większość z tych długów nie jest możliwa do odzyskania od kontrahentów.

Tak słaba moralność płatnicza to ogromny kłopot dla podnoszącej się z kolan i nadal słabej gospodarki Stanów Zjednoczonych. Analogicznie jak w przypadku Kanady nie płacą głównie spółki duże z sektora produkcji przemysłowej, górnictwa i branży budowlanej, oraz handlu hurtowego. Co ciekawe najlepszymi płatnikami w USA okazują się być spółki mikro i małe, głównie działające w sektorze rolnictwa. Tym samym wpisują się w światowy trend. Jednak w odróżnieniu od ich odpowiedników z Europy i Azji, te najmniejsze amerykańskie spółki płacą nierzadko z czteromiesięcznym opóźnieniem.

USA: OGÓLNE ZWYCZAJE PŁATNICZE

Podobnie jak w USA i Kanadzie również w Meksyku odnotowano poprawę moralności płatniczej przedsiębiorstw. Pomimo tego, sytuacja nie napawa optymizmem. Bowiem od 2010 roku o ponad 13 proc. spadł odsetek w terminie regulowanych zobowiązań płatniczych. Z blisko 70 proc. w 2010 roku do 56,6 proc. w 2014 roku. W Meksyku w równym stopniu faktury przeterminowują zarówno małe, mikro, średnie i duże firmy. Jest to jeden z nielicznych wyjątków na świecie, gdzie wartości te są porównywalne. W Meksyku najszybciej płacą swoje faktury firmy z sektora rolno-uprawnego, oraz budowlanki. Fakt ten nie powinien specjalnie dziwić. Bowiem Znaczną część Meksyku - 37 proc. stanowią tereny rolnicze, co przez lata wpływało na kształt całej gospodarki. Choć rolnictwo przynosi zaledwie 10 proc. PKB, jest dumą eksportu. Mimo, iż większość gospodarstw nie korzysta z nowinek technologicznych i opiera się na tradycyjnych metodach.

Meksyk jest głównym na świecie eksporterem: awokado, cebuli, limonek i opuncji. Jeśli chodzi o paprykę, chilii papaję - zajmuje drugie miejsce. Największy dochód państwa stanowi handel, na następnym miejscu są usługi i produkcja przemysłowa. Do najistotniejszych dziedzin produkcji wytwórczej należą: przemysł samochodowy, chemiczny, metalowy, elektryczny, elektroniczny oraz spożywczy. Jednak największy dochód państwa stanowi handel, a dopiero później usługi i produkcja przemysłowa.

Europa

W Europie najniższą moralnością płatniczą wykazują się przedsiębiorcy z Portugalii, Irlandii i Grecji. Tym samym najlepiej jest w Danii, Niemczech. W Polsce na czas płaci się 44,2 proc. faktur. W porównaniu do roku ubiegłego stanowi to wzrost o 14 proc. Jednak Polacy, wraz z Grekami i Portugalczykami znajdują się w ogonie przeterminowanych płatności powyżej 90 dni. W Polsce blisko 10 proc. faktur jest regulowana powyżej trzech miesięcy, w Portugalii - 12,4 proc. a w Grecji blisko 20 proc.

Europa znajduje się w największej recesji od drugiej wojny światowej. To widać biorąc pod uwagę kryzys na południu Europy. Blisko bankructwa ocierają się Włochy, Hiszpanie, Grecy. Swoje problemy mają mieszkańcy Cypru. W porównaniu z Azją i Ameryką w Europie płaci się najpóźniej. Na starym kontynencie zaledwie 37,6 proc. faktur płaci się na czas. W Ameryce 51,4 proc. a w Azji - 38,5 proc. Sytuacja w Europie jest bardzo mocno zróżnicowana. Najlepszymi płatnikami są Duńczycy i Niemcy, gdzieś po środku kraje Beneluksu, Polska, Węgry, Hiszpania i Turcja. Najgorzej płaci się we Francji, w Czechach, Wielkiej Brytanii, Grecji, Irlandii i Portugalii.
Wydarzenia ostatnich lat, a nawet miesięcy jasno pokazują, że nie wszystkie państwa z Europy przez kryzys przeszły lub przejdą suchą nogą. Tak jak Grecja, która stał się symbolem europejskiego kryzysu gospodarczego.

Sytuacja Grecji z dnia na dzień staje się coraz to bardziej dramatyczna. Grecji kończą się pieniądze. Tym samym widmo bankructwa Grecji staje się coraz bardziej realne.
Grecja nie jest w stanie spłacać swoich zobowiązań, brakuje na wszystko, nie wiadomo czy swoje wynagrodzenia otrzymają pracownicy greckiej administracji. W związku z tak dramatyczną sytuacją premier Grecji Aleksis Tsipras prosi poprzez kanclerz Niemiec - Angelinę Merkel, a także szefa Eurogrupy o zwołanie w trybie natychmiastowym nadzwyczajnego unijnego szczytu dedykowanego Grecji.

Jednocześnie sam prezydent Grecji Prokopis Pavlopoulos na łamach niemieckiego tygodnika „Der Spigel” zapewnia, że Grecja spłaci wszystkie swoje zobowiązania finansowe. Ostro skrytykował politykę oszczędnościową narzuconą Grecji przez kredytobiorców. Stwierdził, że wiele elementów programu oszczędnościowego wręcz hamowało wzrost gospodarczy Grecji, co tylko pogłębiało recesję.

EUROPA: OGÓLNE ZWYCZAJE PŁATNICZE

Źródło: Raport: Bisnode D&B Polska „Barometr płatności na świecie 2015”

Jednak w Europie nie wszystkie państwa zostały dotknięte kryzysem w jednakowym stopniu. Dobrym tego przykładem jest Dania, która bez dwóch zdań najlepszym płatnikiem na starym kontynencie.

Sytuacja niemal idealna, gdzie ponad 90 proc. faktur opłacanych jest w terminie. A pozostała część 9,6 proc. regulowana jest w terminie do 30 dni. Jednocześnie warto zaznaczyć, że tylko na przełomie ostatnich trzech lat Duńczycy poprawili swoją moralność płatniczą o ponad 14 proc. Dodatkowo w Danii nie notuje się przeterminowań dłuższych 60 dni. A i te występują niezmiernie rzadko i liczone są w dziesiątych częściach. Pod jednym względem Dania nie odbiega od pozostałych państw. Najlepszymi płatnikami są firmy mikro i małe. Tym samym najdłużej na zapłatę będziemy oczekiwać od firm dużych. Nieznacznie gorzej jest w Niemczech, w których przedsiębiorcy od lat słyną ze swojej rzetelności i terminowości. Jednak nie zawsze tak było. Jeszcze pięć lat temu w Niemczech zaledwie połowa faktur regulowana była w terminie.

Zmiany w prawie i rozwiązanie problemu na szczeblu rządowym jak również współpraca instytucji państwowych z różnego rodzaju stowarzyszeniami, izbami gospodarczymi skupiającymi przedsiębiorców przełożyła się na widoczną i odczuwalną poprawę. Na koniec 2014 roku blisko 75 proc. faktur regulowanych było na czas, a kolejne 24 proc. było opłacanych w terminie do 30 dni. Praktycznie nie istnieje problem opóźnionych płatności w dłuższej - kilku miesięcznej perspektywie. Najlepiej płacą firmy mikro i małe oraz te działające w przemyśle ciężkim oraz handlu detalicznego i hurtowego. Zestawienie moralności płatniczej de facto odzwierciedla dobrą sytuację gospodarek poszczególnych państw. Potwierdzeniem tego jest Turcja, która obecnie należy do najszybciej rozwijających się gospodarek na świecie. Na koniec 2014 roku właśnie w Turcji, ponad 51,5 proc. płatności regulowanych było na czas, 33,2 proc. opłacanych jest w terminie do 30 dni, i 8,2 proc. w terminie od 30 do 60 dni.

W Turcji podobnie jak w Meksyku, moralność płatnicza firmy nie jest uzależniona od jej wielkości. Pod tym względem wszystkie one wypadają podobnie. Co ciekawe najlepszymi płatnikami w Turcji są podmioty działające w sektorze sprzedaży detalicznej, te płacą w terminie 62 proc. swoich zobowiązań.

Kolejną grupę państw stanowię te, w których terminowość oscyluje w granicach 50 - 40 proc. Do tych zaliczamy Polskę, Belgia, Holandię, Hiszpanię i Węgry.
Kraje Beneluksu od lat należą do tych najbardziej stabilnych gospodarczo. Pomimo odczuwalnego spowolnienia gospodarczego zarówno w Holandii jak również Belgii nie można mówić o kryzysie. Holenderscy przedsiębiorcy w połowie swoje zobowiązania płacą na czas. Belgowie w 41 proc. Przy czym w przypadku Holendrów, odnotowano 2 proc. poprawę moralności płatniczej. W Belgii przeciwnie, sytuacja uległa pogorszeniu o 4 proc. Jednocześnie, w Holandii drugi rok z rzędu odnotowano przeterminowane płatności powyżej 121 dni. Najlepszymi płatnikami są firmy działające w sektorze rolnictwa i produkcji przemysłowej roślin, nasion i kwiatów oraz sprzedaży detalicznej. Te płacą 57,5 proc. swoich zobowiązań w terminie. Holandia z rolnictwa zrobiła ogromny przemysł. W Belgii najlepszymi płatnikami są te najmniejsze podmioty, które swoje płacą trzy razy szybciej niż te duże firmy, zatrudniające powyżej 250 osób.

Dania jest najlepszym płatnikiem na świecie. Wydawać by się mogło, że to głównie za sprawą skandynawskiej kultury. Częściowo to prawda. Bowiem podobną sytuację obserwujemy zarówno w Norwegii, Szwecji czy Islandii. Wyjątkiem jest Finlandia. Tutaj bowiem, zaledwie 34 proc. płatności dokonywanych jest na czas. W porównaniu do roku ubiegłego stanowi to 4 proc. pogorszenie terminowości. Prawdą jest, że Finowie swoje zobowiązania realizują w kilku następnych dniach po uzgodnionym czasie.

W efekcie nie występuje problem kilku miesięcznego wstrzymywania płatności. Taki jaki obserwujemy w Grecji, w Polsce i Portugalii.

Państwa te od ponad trzech lat należą do najgorszych płatników w Europie pod względem najdłużej przetrzymywanych płatności. W Grecji zaledwie 32,3 proc. fakturę regulowanych jest na czas, w Portugalii - 17,4 proc., w Polsce - 44,2 proc. Jednocześnie nad Wisłą blisko 10 proc. faktur ma przeterminowanie powyżej 90 dni, w tym 7,7 proc. powyżej 121 dni.

A jak na tym tle kształtuje się sytuacja w Polsce ?

Sytuacja w Polsce od lat pod względem moralności płatniczej na tle krajów europejskich jest zła. Na koniec 2014 w Polsce, pomimo znacznej poprawy zaledwie 44 proc. faktur płaconych było w terminie. W porównaniu do sytuacji z 2008 roku, uznawanego za początek światowego kryzysu nastąpił blisko 3 proc. spadek w terminowości płacenia swoich zobowiązań. Blisko 42,2 proc. faktur regulowanych było z przekroczonym terminem płatności do 30 dni. Warto podkreślić, że w Polsce blisko 10 proc. zobowiązań płaconych było po przekroczeniu 90 dni, w tym 7,7 proc. po upływie czterech miesięcy. Za tak fatalne dane w ogromnej mierze odpowiadają firmy mikro i małe. To właśnie one najdłużej zwlekają z zapłatą.

POLSKA: OGÓLNE ZWYCZAJE PŁATNICZE

Źródło: Raport: Bisnode D&B Polska „Barometr płatności na świecie 2015”

Bolączką polskich przedsiębiorców jest nie tylko nie płacenie w terminie, lecz także długi czas przetrzymywania faktur. Najgorszymi płatnikami są firmy z sektora sprzedaży detalicznej, hurtowej, a także budowlanej, transportowej. Dane uwidaczniają także patologię z wstrzymaniem płatności sięgającą ponad 120 dni.

Pod tym względem najgorzej wypadają polskie przedsiębiorstwa z sektora górnictwa. Tutaj, po terminie 121 dni opłacanych było ponad 19 proc. faktur. Nie wiele lepiej było w branży budowlanej, gdzie płacono 14 proc. swoich zobowiązań. Nigdzie na świecie zjawisko to nie jest tak mocno widoczne jak w Polsce. Problem ten narasta od lat.

POLSKA: W PODZIALE NA WIELKOŚĆ FIRMY

Źródło: Raport: Bisnode D&B Polska „Barometr płatności na świecie 2015”

Przyczyny

Firmy przeterminowują płatności w ten sposób finansują swoją bieżącą działalność. Traktując opóźnione płatności jako darmowy sposób na kredytowanie działalności. Siłą rzeczy wiele z nich ma problemy z rentownością. Część firm nie płaci faktur świadomie.

W taki sposób finansują swoją bieżącą działalność. Dostają nieoprocentowaną pożyczkę. Co więcej, na tworzeniu zatorów płatniczych mogą nawet zarabiać pieniądze, którymi powinny opła­cić rachunki, umieszczają na oprocentowanych kontach.

Jednocześnie na koniec grudnia 2014 roku w 14 monitorowanych branżach odnotowano 1,1, mld zł z tytułu zaległych płatności wobec kontrahentów. Oznacza to spadek w porównaniu do 2013 roku o blisko 10. proc. Jednocześnie o ponad 8 proc. spadła liczba dłużników. Na koniec roku 2014 odnotowano blisko 27 tys. firm zalegających z płatnością wobec kontrahentów. Największy wzrost zaległości odnotowano w branży agrochemicznej o 86 proc., elektrycznej o 64 proc. i spirytusowej o 7 proc. Spadek w spedycji o 51 proc., tworzyw sztucznych o 31 proc. i spożywczej 29 proc.

Daremnie jest szukać firmy, która oficjalnie przyznaje się do celowego opóźniania płatności. Jednak zjawisko to jest dość powszechnie spotykane. Wydaje się, że firmy szczególnie te znajdujące się w bardzo trudnej sytuacji na rynku, ratują się przeterminowują swoje zobowiązania względem kontrahentów, twardo negocjując z podwykonawcami oraz dostawcami materiałów. To wpływa bowiem w bezpośredni sposób na obniżenie kosztów realizacji kontraktu. A w obliczu mniejszej liczny przetargów, rywalizacja cenowa o nowe zlecenia będzie bardzo ostra, ze szkodą dla wszystkich stron w procesie inwestycyjnym. W tym miejscu należy zaznaczyć, że dodatkową przyczyną narastającego kłopotu zatorów płatniczych narzucenie w przetargach przez podmioty samorządu terytorialnego firmom budowlanym warunków płatności polegających na rozliczeniu lwiej części prac dopiero po wykonaniu całości inwestycji, w miejsce dotychczasowych rozliczeń etapowych. W efekcie generalny wykonawca zmuszony jest do finansowania projektu w czasie jego realizacji. Taki sposób rozliczeniowy szczególnie w przypadkach długotrwałych i kosztownych budów w bezpośredni sposób wpływa na kondycję finansową firm realizujących projekt. Nie bez znaczenia jest również to, że ogromna część firm budowlanych angażuje się w nierentowne dla nich projekty. Biorąc pod uwagę fakt tego, że sektor ten charakteryzuje się dość niskimi marżami, i długim terminem płatności przekraczającym nawet i trzy miesiące przedsiębiorstwa zmuszone są do samodzielnego finansowania prac kwotami, które nie rzadko przekraczają ich możliwości finansowe.

POLSKA: W PODZIALE NA BRANŻE

Źródło: Raport: Bisnode D&B Polska „Barometr płatności na świecie 2015” 

Dane nie napawają optymizmem. Szczególnie w kontekście informacji dotyczących starego kontynentu. Kredyt kupiecki jest nieodzownym elementem dzisiejszego handlu. Wiele firm jednak nadużywa zaufania swoich kontrahentów, narażając ich na ryzyko utraty płynności finansowej.

Zatory płatnicze są bardzo niebezpieczne szczególnie w kontekście kłopotów, z którymi boryka się coraz większa liczba państw. O bankructwo otarły się Grecja i Cypr nie wiele lepiej na tym polu radzi sobie Hiszpania i Portugalia. W ostatnich dniach niepokojące sygnały płyną z Włoch oraz z Francji.

Tomasz Starzyk
Bisnode D&B Polska