Instytucje kredytowe szukają nowych rozwiązań

Dynamicznie rosnąca akcja kredytowa banków spowodowała gwałtowne zapotrzebowanie na środki, z których można by ją finansować.

Sebastian Stańko - Dotychczas w przypadku nagłego zapotrzebowania na gotówkę poszukiwano jej na rynku międzybankowym, a od niedawna źródłem finansowania stała się też sprzedaż przeterminowanych należności. Sytuacja zmusza jednak banki do poszukiwania nowego sposobu finansowania kredytów. Może nim być sekurytyzacja regularnych należności.

Sekurytyzacja jest jednocześnie metodą na spełnienie wymogów Nowej Umowy Kapitałowej Bazylea II w zakresie: 1.organizacji środowiska zarządzania ryzykiem - sekurytyzacja jako strategia ryzyka kredytowego 2.posiadanie odpowiednich procesów administracji, pomiaru i monitoringu kredytów - wycena portfela niezależna jako element monitorowania struktury i jakości portfela kredytowego 3.zapewnienie adekwatnej kontroli ryzyka kredytowego - sprzedaż wierzytelności jako element systemu wczesnych czynności naprawczych.

Koniec starych długów?
Pożyczanie pieniędzy na rynku międzybankowym jest coraz mniej opłacalne. Koszt takiego modelu finansowania może sprawić, że zyski z akcji kredytowej będą niewielkie, a być może nie będzie ich wcale. Jednocześnie w ostatnich miesiącach banki zaczęły przeznaczać do sprzedaży długi o coraz krótszym okresie przeterminowania. Może to oznaczać, że instytucje finansowe pozbyły się ze swoich portfeli najstarszych wierzytelności.

Sposób na kapitał
Sekurytyzacja to w Polsce stosunkowo młody model sprzedaży wierzytelności. Pierwsze transakcje sekurytyzacyjne miały miejsce nieco ponad dwa lata temu. Dotychczas postrzegano ją jako sposób pozbycia się trudnych, starych długów. Było to zdeterminowane przepisami, które z jednej strony wprowadziły ograniczenia odnośnie możliwości części wierzytelności bankowych, a z drugiej strony - zachęcały (poprzez benefity podatkowe) do sprzedaży wierzytelności o znacznym stopniu przeterminowania i niezbyt wysokiej jakości. Tymczasem sekurytyzacja to prosty sposób na pozyskanie kapitału bez ponoszenia ryzyka, a podlegać jej mogą nawet należności regularne.

Fundusze od zaraz
Sprzedaż wierzytelności regularnych to proces z powodzeniem stosowany na Zachodzie, a w Polsce praktycznie nieznany. Dotychczas przeprowadzono tylko jedną taką transakcję. Zdecydował się na to Dominet Bank w lutym 2006 r. Tymczasem pozbycie się terminowo spłacanych kredytów przynosi wiele korzyści, a nie niesie ze sobą nadmiernego ryzyka - i to zarówno finansowego, jak i wizerunkowego. Decydując się na taki krok, bank przede wszystkim może natychmiast pozyskać fundusze na bieżącą działalność kredytową. Co więcej sprzedaż regularnych wierzytelności przynosi znacznie więcej pieniędzy niż sekurytyzacja przeterminowanych należności. Ponieważ są to zobowiązania jeszcze niezagrożone, cena za nie jest wysoka.

Zyski z sekurytyzacji Sprzedaż wierzytelności regularnych, podobnie jak w przypadku nieregularnych, powoduje wzrost rentowności kapitału własnego instytucji (ROA i ROE). Jest to doskonałe narzędzie do zarządzania adekwatnością kapitałową banku i pozwala obniżyć wymogi kapitałowe. Wraz ze wzrostem wymogów kapitałowych banki zostały zmuszone do efektywniejszego zarządzania funduszami własnymi, a sama sekurytyzacja pozwala uniknąć tworzenia rezerw, ponieważ sprzedane aktywa tego nie wymagają. Poza oczywistymi zyskami finansowymi, sekurytyzacja nieprzeterminowanych wierzytelności nie niesie za sobą pogorszenia wizerunku banku. W przeciwieństwie do sprzedaży kredytów nieregularnych, gdzie zazwyczaj ich dalszym dochodzeniem zajmują się firmy windykacyjne, przy sekurytyzacji spłacanych na bieżąco rat po stronie klienta nic się nie zmienia. W najczęściej stosowanym modelu sekurytyzacji regularnych należności to bank nadal przyjmuje wpłaty do kredytobiorcy, on także wysyła wszelką korespondencję związaną z obsługą produktu. Klient nie odczuwa zatem zmiany wierzyciela, co w przypadku, gdyby dochodzeniem rat zajmował się inny podmiot (spółka windykacyjna) mogłoby powodować sytuacje zagrażające wizerunkowi banku.

Niezależna wycena
Portfele wierzytelności regularnych podlegają niezależnej wycenie pod kątem jakości portfela, zachowań wierzytelności regularnych w czasie, wysokości kapitału koniecznego do pokrycia nieoczekiwanych strat związanych z ryzykiem. Do analizy wykorzystywane są zaawansowane metody scoringowe i analizy predykcyjnej. Jako referencja służą unikatowe repozytoria statystyczne stworzone przez wiele lat w realiach rynku polskiego. Na etapie wyceny tworzone są również modele Churn oraz Survival oparte o szeregi czasowe prognozujące w czasie optymalny proces i koszt utrzymania wierzytelności w stanie regularności. W trakcie obsługi portfela wykorzystywany jest scoring behawioralny, system samouczący się, który zmienia proces w zależności od zachowań wierzytelności na poszczególnych etapach. Podejście z użyciem zaawansowanej statystyki i matematyki aktuarialnej pozwala na precyzyjną, niezależną ekspercką wycenę portfela oraz uzyskanie atrakcyjnej ceny za wierzytelności. Regularna odsprzedaż portfeli to skuteczny monitoring działań banku z walidacją zewnętrzną, efektywniejsze zarządzanie zapadalnością aktywów i wymagalnością pasywów oraz płynnością.

Autor jest radcą prawnym Grupy KRUK

Źródło: Gazeta Finansowa