Prowadzenie postępowania upadłościowego wobec podmiotów gospodarczych

Zdarzają się sytuacje kiedy nasz klient nie jest w stanie regulować swoich należności i okazuje się, że poza tym, że jego zadłużenie jest ogromne. Może okazać się, że kwalifikuje się do wszczęcia postępowania upadłościowego.

Oczywiście nie zawsze takie rozwiązanie jest korzystne dla wierzycieli - nie ma nigdy gwarancji, że przez poprowadzenie postępowania upadłościowego środki uzyskane z masy wystarczą na zaspokojenie wszystkich wierzycieli - taka sytuacja jest raczej rzadkością. Ponadto organy administracji publicznej czyli np. ZUS czy Urząd Skarbowy są na pozycji uprzywilejowanej i to im w pierwszej kolejności Syndyk masy upadłościowej wypłaci należne pieniądze.

Kto może ogłosić upadłość

Prawo upadłościowe i naprawcze mówi, że każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą może złożyć taki wniosek, niezależnie od tego czy jest to spółka prawa handlowego czy jednoosobowy przedsiębiorca (art. 5. Prawa upadłościowego i naprawczego). Innym zupełnie zagadnieniem jest upadłość konsumencka, którą ogłosić może każda osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej w tym przypadku tylko dłużnik może złożyć taki wniosek.

Jeżeli chodzi o podmioty jednoosobowe można złożyć wniosek o ogłoszenie osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej upadłości nawet w momencie kiedy zaprzestała ona jej prowadzenia (art. 8 i art. 9. PUiN).

Nie można natomiast ogłosić upadłości:

1. Skarbu Państwa;
2. jednostek samorządu terytorialnego;
3. publicznych samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej;
4. instytucji i osób prawnych utworzonych w drodze ustawy oraz utworzonych w wykonaniu obowiązku nałożonego ustawą;
5. osób fizycznych prowadzących gospodarstwo rolne;
6. uczelni.

Art. 6 PUiN.

Przesłanki uzasadniające złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości

Upadłość ogłasza się w uzasadnionych przypadkach, czyli jeżeli dłużnik spełnia odpowiednie wymagania, niespłacanie swoich należności nie oznacza bowiem, że dłużnik kwalifikuje się do przeprowadzenia postępowania upadłościowego. Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości w sytuacji gdy:

1. suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10% wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika. (art. 12 ust. 1 puin)
2. jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. (art. 13 puin)
3. w razie stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. (art. 13 puin)
4. Jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że w drodze układu wierzyciele zostaną zaspokojeni w wyższym stopniu, niż zostaliby zaspokojeni po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku dłużnika, ogłasza się upadłość dłużnika z możliwością zawarcia układu.

Sądem właściwym do rozpatrzenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest sąd rejonowy - wydział gospodarczy (wydział gospodarczy z godnie z przepisami prawo o ustroju sądów powszechnych tworzy się dla sądu rejonowego w miejscowości w której ma swoją siedzibę sąd okręgowy).

Wniosek o ogłoszenie upadłości

Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zawierać:

1. imię i nazwisko dłużnika, jego nazwę albo firmę, miejsce zamieszkania albo siedzibę, a gdy dłużnikiem jest spółka osobowa lub osoba prawna - reprezentantów spółki lub osoby prawnej i likwidatorów, jeżeli są ustanowieni, a ponadto w przypadku spółki imiona i nazwiska oraz miejsce zamieszkania wspólników odpowiadających za zobowiązania spółki bez ograniczenia;
2. oznaczenie miejsca, w którym znajduje się przedsiębiorstwo lub inny majątek dłużnika;
3. wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;
4. informację, czy dłużnik jest uczestnikiem systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami;
5. informację, czy dłużnik jest spółką publiczną w rozumieniu przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi.

Jeżeli dłużnikiem jest przedsiębiorca wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego lub innego właściwego rejestru, do wniosku należy dołączyć odpis z rejestru.

Jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości zgłasza dłużnik, powinien we wniosku dodatkowo określić, czy wnosi o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu, czy też o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację jego majątku. Ponadto do wniosku powinien dołączyć:

1. aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników;
2. aktualne sprawozdanie finansowe, a jeżeli na podstawie odrębnych przepisów nie ma obowiązku sporządzania takiego sprawozdania - bilans sporządzony dla celów tego postępowania, na dzień nie późniejszy niż trzydzieści dni przed złożeniem wniosku;
3. spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty, a także listę zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na jego majątku wraz z datami ich ustanowienia;
4. oświadczenie o spłatach wierzytelności lub innych długów dokonanych w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku;
5. spis podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika wraz z adresami, z określeniem wierzytelności, daty ich powstania i terminów zapłaty;
6. wykaz tytułów egzekucyjnych oraz tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikowi;
7. informację o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów, zastawów rejestrowych i zastawów skarbowych oraz innych obciążeń podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach, jak również o prowadzonych innych postępowaniach sądowych lub administracyjnych dotyczących majątku dłużnika;
8. miejsce zamieszkania i adresy reprezentantów spółki lub osoby prawnej i likwidatorów, jeżeli są ustanowieni.

Jeżeli dłużnik wnosi o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu, powinien ponadto dołączyć do wniosku:

1. propozycje układowe wraz z propozycjami finansowania wykonania układu;
2. rachunek przepływów pieniężnych za ostatnie dwanaście miesięcy, jeżeli obowiązany był do prowadzenia dokumentacji umożliwiającej sporządzenie takiego rachunku.

Uczestnikiem postępowania o ogłoszenie upadłości jest każdy, kto złożył wniosek o ogłoszenie upadłości, oraz dłużnik natomiast Sąd rozpoznaje sprawę na posiedzeniu niejawnym. Może jednak wyznaczyć rozprawę, jeżeli uzna to za konieczne.

Należy jednak pamiętać, że złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości tylko w celu wywarcia presji na dłużniku nie będzie skuteczna zgodnie bowiem z treścią art.34 puin W przypadku złożenia przez wierzyciela wniosku w złej wierze, sąd, oddalając wniosek o ogłoszenie upadłości, obciąży wierzyciela kosztami postępowania i może nakazać wierzycielowi złożenie publicznego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie a w przypadku oddalenia wniosku wierzyciela o ogłoszenie upadłości złożonego w złej wierze, dłużnikowi, a także osobie trzeciej przysługuje przeciwko wierzycielowi roszczenie o naprawienie szkody.

Autor: Marcin Łysuniec