Zmiany na polskim rynku usług windykacyjnych - coraz więcej wierzytelności międzynarodowych oraz drobnych zleceń

Od jakiegoś czasu można obserwować zmiany koniunktury na rynku usług windykacyjnych. Zgodnie z niektórymi prognozami następuje coraz większe rozluźnienie w branży obrotu wierzytelnościami. W chwili obecnej widoczne jest umocnienie dużych firm windykacyjnych oraz słabnięcie mniejszych podmiotów.

Coraz więcej firm windykacyjnych chce współpracować z dużymi korporacjami, dużym zainteresowaniem cieszą się nadal wierzytelności bankowe i telekomunikacyjne. Banki zdają się też chętniej współpracować z małymi podmiotami, a nie tylko z dużymi firmami graczami.

Duże firmy, szczególnie banki i telekomy zazwyczaj współpracują z kilkoma firmami windykacyjnymi, każdej starając się przekazać po części swojego portfela wierzytelności. Niektóre banki i duże korporacje proponują nawet rozwiązania takiego typu jak wyłonienie najbardziej efektywnej firmy windykacyjnej. Dlatego przekazują do windykacji podobne pakiety dzięki czemu firma, która osiągnie największe wyniki i nie straci na tym swojego prestiżu otrzymuje dodatkowe pakiety windykacyjne. Poniekąd to zrozumiałe, dużym korporacjom zależy na tym aby współpracować z najlepszymi, z drugiej może to prowadzić do niechęci firm windykacyjnych, w przypadku gdy jeden portfel wierzytelności dzieli się na kilka mniejszych i przekazuje różnym firmom windykacyjnym rentowność z windykacji spada, czasami nawet zdarza się, że firma windykacyjna dokłada do procesu windykacji. W przypadku największych firm windykacyjnych w Polsce takich jak np. Ultimo czy Kruk problem ten nie ma większego znaczenia. Te firmy mogą sobie pozwolić nawet na większe nakłady inwestycyjne na projekt windykacyjny kosztem osiągnięcia zysku na innym projekcie. Ponadto największe firmy windykacyjne mają bardzo rozbudowane struktury informatyczne, co za tym idzie proces windykacyjny może być w pełni zautomatyzowany i to niewielkim kosztem. Przykładem są centrale VOIP, dla małej firmy windykacyjnej jest to dość duży koszt i dla prowadzenia jednego projektu windykacyjnego nie ma większego sensu. Natomiast w dużych firmach windykacyjnych zbudowanie całej centrali telefonicznej nie jest kłopotliwe ponieważ to czego „nie wykorzysta” się przy jednym projekcie zostanie wykorzystane w kolejnym.

Warto tutaj zwrócić uwagę na to, że coraz mniej opłacalne jest prowadzenie windykacji wierzytelności dla dużych korporacji na zasadzie zlecenia windykacji. Coraz chętniej dokonywana jest sekurytyzacja wierzytelności, szczególnie, że sekurytyzowane mogą być również wierzytelności ekspektatywne, czyli takie które jeszcze nie powstały - wierzytelności przyszłe. Trochę inaczej wygląda rzecz w przypadku windykacji dla sektora MSP.

W przypadku firm windykacyjnych zajmujących się obsługą sektora B2B również zachodzą pewne zmiany. Przede wszystkim rynek trochę sam się oczyścił, wiele firm windykacyjnych odeszło w zapomnienie lub po prostu zbankrutowały. W okresie wielkiego bumu windykacyjnego to firmy windykacyjne zabijały się o każde zlecenie, dziś już niekoniecznie. W wielu przypadkach, działających obecnie firmach zachowały się oferty na windykację należności bez zaliczek. Trend ten jeszcze trochę się utrzymuje ale powoli spada. Prowadzenie windykacji wierzytelności w sprawach o dużych nominałach rzadko kiedy kończy się sukcesem, gdy opiera się na samej tylko prowizji. Wierzyciele mają też coraz więcej świadomości, że aby mieć dobrze wykonaną usługę windykacyjną trzeba więcej zapłacić, lub… umówić się na samą prowizję i nie mieć mniejsze efekty z windykacji.

Sytuacja gospodarcza sprawiła, że polscy przedsiębiorcy postanowili skupić się głównie na kontaktach międzynarodowych (głównie eksporcie), w związku z czym powstało dość dużo wierzytelności zagranicznych. W Polsce niewiele jest firm windykacyjnych zajmujących się prowadzeniem windykacji międzynarodowej, w związku z czym jest tu widoczna pewna luka na rynku usług windykacyjnych.
Firmy windykacyjne zajmujące się obsługa sektora B2B skupiają się w ostatnim czasie głównie na większych klientach, którzy przekazują raczej pakiety, a nie pojedyncze wierzytelności. Stąd znów powstaje pewna luka małych i średnich firm, które proponują do windykacji tylko pojedyncze zlecenia i korzystają z usług windykacyjnych raczej doraźnie.

Duże firmy windykacyjne zajmujące się również obsługą wierzytelności bankowych coraz częściej wybierają sobie swoje specjalizacje. Tak więc mamy coraz więcej firm windykacyjnych wyspecjalizowanych tylko w windykacji np. wierzytelności hipotecznych, zakupie wierzytelności bankowych, obsłudze banków spółdzielczych, firm leasingowych i innych. Wyspecjalizowanie się niektórych firm windykacyjnych w konkretnej dziedzinie może nieść wiele korzyści nie tylko dla samych firm windykacyjnych ale również dla całego rynku usług windykacyjnych. Minimalizuje to problem zbędnej dywersyfikacji portfela wierzytelności przekazanych do windykacji, co prowadzi do pogorszenia jego jakości.

Wiele dużych wierzycieli-korporacji posiada również własne działy windykacji, często są one lepiej przygotowane i bardziej rozbudowane niż niejedna duża firma windykacyjna, zatrudniają specjalistów w dziedzinie bezpieczeństwa finansowego, prawa, obsługi wierzytelności i itp., czym wewnętrzny dział windykacji osiąga bardzo wysoką efektywność, zaś sprawy, których nie udało się zwindykować trafiają do firmy windykacyjnych, te zaś mają już znacznie wyżej podniesiona poprzeczkę - aby osiągnąć dobry efekt muszą włożyć w proces windykacji więcej innowacji, pracy i zaangażowania, a co za tym idzie więcej środków finansowych.

Obecna sytuacja na rynku windykacyjnym sprawia, że coraz większe szanse na pozyskanie zleceń będą mieć firmy małe. W przypadku natomiast dużych firm windykacyjnych kluczowym elementem będzie sekurytyzacja wierzytelności, tym bardziej, że funduszy sekurytyzacyjnych powstaje coraz więcej, a również banki wystawiają coraz więcej portfeli wierzytelności na sprzedaż.

Firmy windykacyjne niezależnie od tego czy zajmują się obsługą wierzytelności dużych korporacji czy też zajmują się obsługą małych i średnich przedsiębiorstw podchodzą nadal ostrożnie podchodzą do kwestii reklamy. Choć już kilka firm przetarło pierwsze szlaki wskazując między innymi jak powinna wyglądać reklama firmy windykacyjnej, to jednak kolejne firmy są raczej ostrożne. Reklama firmy to jednak nie tylko narzędzie sprzedażowe, którego celem ma być zachęcenie klientów do współpracy, ale również ma na celu podniesieniu prestiżu, a na tym nie powinno się oszczędzać.

Jednak o poprawie sytuacji na rynku usług windykacyjnych będzie można mówić dopiero w przypadku ogólnego przyspieszenia gospodarczego. Dopiero w przypadku wyraźnego spadku bezrobocia oraz wzrostu wynagrodzeń, te właśnie wskaźniki wpływają na to, że dłużnicy zaczynają spłacać swoje należności. Trzeba bowiem pamiętać o tym, że powodem nie spłacania swoich należności zazwyczaj nie jest zła wola dłużnika, lecz pogorszenie jego sytuacji materialnej.

Autor: Marcin Łysuniec